Oxuma müddəti: 4 dəqiqə
Hamiləliyin 18 həftəsi neçənci aydır?
4-cü ay (2-ci rüb)
18-ci həftədə körpənin inkişafı
Mənim körpəm nə boydadır? Körpəm nəyə bənzəyir?
18-ci həftədə körpəniz təxminən 14,2 sm uzunluğundadır, şirin qırmızı bibər boyda, çəkisi isə təxminən 190 qramdır.1
Təxminən 18-20-ci həftələrdə körpəniz yuxudan aktiv oyanıqlığa keçid edərkən ilk dəfə onun hərəkətlərini hiss etməyə başlaya bilərsiniz. Bu ilk hərəkətlər adətən yüngül və titrək hiss edilən kiçik təkanlar və diyirlənmələrdir.2 Əgər bu, sizin ilk hamiləliyinizdirsə, onları ümumiyyətlə hiss etməyə və ya mədədə kiçik narahatlıqla səhv sala bilərsiniz, belə ki, gələcək anaların əksəriyyəti yeməkdən sonra və ya gecədən keçmiş daha çox hərəkət hiss etdiklərini bildirirlər.2
Təxminən bu ərəfədə körpəniz xarici dünyadan səslərə reaksiya verə bilər, odur ki, böyüyən qarnınız ilə danışmaq üçün ideal vaxtdır.3 Körpənizin udma, əmmə və eşitmə kimi refleksləri də inkişaf etməyə davam edir.4
Körpənizin ağ ciyərlərinin daxilində alveol adlanan hava kisələri inkişaf etməyə başlayır və bu ərəfədə körpəniz tez-tez hıçqıra bilər,3 amma çətin ki, siz onları hiss edə biləsiniz.
Sizin körpə bu həftə
Dünya üzrə 700.000-dən çox gələcək ana və yeni valideynlərə qoşulun.
Hamiləliyin 18-ci həftəsi (ikinci rüb)
Orqanizmimdə nə baş verir?
Sizin uşaqlıq boşluğunuz öz yerinə doğru hərəkət edəcək və indi təxminən yemiş boydadır. Siz onu göbək dəliyinizdən təxminən 3,8 sm aşağıda hiss etməlisiniz.3 Ola bilsin ki, Linea Nigranın (latın dilində “qara xətt”) üzə çıxmasını müşahidə edəsiniz. Əslində isə təxminən 1 sm enində olan bu qəhvəyi zolağın olması tamamilə təbii haldır. Bu, ciftin əmələ gətirdiyi hormonun səviyyəsinin artması ilə bağlıdır.5
Bir çox qadın böyüyən qarnına uyğunlaşmaq istəyərkən özünü bir qədər naqolay hiss etdiyini bildirir. Xüsusən də bu sizin ilk hamiləliyinizdirsə, döşlərinizin ölçüsünün böyüməyə başladığını hiss edə bilərsiniz.4 Qan təzyiqiniz yəqin ki, bir qədər aşağı olacaq, odur ki, oturduğunuz yerdən qalxarkən qəfil durmayın, bu, başgicəllənmə yarada bilər.4 Qandakı şəkərin miqdarını sabit saxlamaq və stabil enerji səviyyəsini qorumaq üçün az-az, amma vaxtaşırı yeyin.
18-ci həftədə hamiləlik əlamətləri
Qarnınız böyüdükcə qarnınızda və ya döşlərinizdə çat izləri görünə bilər.6 Doğuşdan sonra onlar adətən daha az nəzərə çarpır. Pulunuzu “möcüzəli kremlər”ə xərcləməyin, adi nəmləndirici kifayət edər.
Günahkar yenə də hormonlarınızdır.
Orqanızminiz daha çox qan pompaladığı və hormanlar coşduğu üçün siz yüksək istilik hiss edə bilərsiniz. Boş, nəfəs ala bilən paltarlar geyinin və sərin su içməklə susuz qalmayın.8
Ayaqyoluna tez-tez getmək erkən hamiləlik dövründə geniş yayılan əlamətlərdəndir, belə ki, böyüyən uşaqlıq boşluğu sidik kisəsinə təzyiq göstərir.
Bu hormonlar cinayətkarlar kimidir. Hamiləlik dövründə və əmizdirərkən parasetamol qəbulu təhlükəsizdir, amma həmişə ən aşağı dozada və mümkün qədər ən qısa müddətlik.9
Döşləriniz böyüyə bilər və ağrı hiss edə bilərsiniz. Həmçinin döş gilələrinizin həmişəkindən daha çox çıxdığını və rənginin tündləşdiyini görə bilərsiniz, bununla vücudunuz əmizdirməyə hazırlıq dönəminə başlayır.
Ultrasəs müayinə (anomaly scan)
Bu, bir qədər qorxulu səslənə bilər, amma əslində körpənizin özünü yaxşı hiss etdiyinə əmin olmaq üçün adi ultrasəs müayinədir. 18-20-ci həftələrdə sizə ustrasəs müayinədən (anomaly scan) keçməyiniz təklif edilməlidir. Siz bunu etmək məcburiyyətində deyilsiniz, amma müayinədən keçməyiniz tövsiyə olunur.
Ultrasəs müayinə körpənizin görünüşü və inkişafında qeyri-adi nəyinsə olub-olmadığını müfəssəl şəkildə göstərir. Ultrasəs müayinə ilə bir çox halları müəyyən edə bilər, amma hamısını yox. Ultrasəs müayinə cihazlarının çoxu sağlam körpələri üzə çıxarır, amma gözləmədiyiniz nəyisə aşkar edərsə, sizə əlavə yoxlamalar təklif edilə bilər. Bunları edib-etməmək yenə də sizin seçiminizə bağlıdır.
Müayinə nə sizə, nə də körpənizə heç bir zərər törətməyəcək, amma ultrasəs müayinə mütəxəssisi daha aydın görüntü əldə etmək üçün qarnınıza bir qədər təzyiq edərsə, azacıq narahatlıq hiss edə bilərsiniz.
Oğlandır, yoxsa qız?
Ola bilər ki, ultrasəs müayinə mütəxəssisi bu müayinədə körpənizin cinsini sizə desin. Amma bunu heç də hamı bilmək istəmir və klinikanın siyəsəti heç də həmişə körpənin cinsini açıqlamağa icazə verməyə bilər. Bunu öyrənmək istəyib-istəməməyinizi müayinədən əvvəl müəyyənləşdirin.
A vitamininə diqqət
A vitamini körpənizin ən mürəkkəb və qeyri-adi hissəsinin – onun gözlərinin inkişafını dəstəkləyir. Bu, həmçinin körpənizin immuniteti və dəri hüceyrələrinin yaranması üçün vacibdir və onun ağ ciyərlərində alveol hava kisələrinin inkişafını dəstəkləyir. Onlar qanla oksigenin ötürülməsinə və karbon dioksidin xaric edilməsinə kömək edir.10
İki növ A vitamini var:
- Retinol – bəzi ət və balıq məhsullarında yüksək miqdarda, süd məhsulları və yumurtada isə güvənilən miqdarda.11
- Beta-karotin – orqanizmin A vitamininə çevirə bildiyi meyvə və tərəvəzlərdəki maddələr.11
Vacib balans
Həddən artıq A vitamini qəbulu çox az qəbul etmək kimi zərərli ola bilər, amma düzgün balanslaşdırılmış pəhriz sizi lazım olan miqdarda A vitamini ilə təmin edəcək. Hamiləlik pəhrizinə hansı mənbələri daxil etmək, hansı qida və əlavələrdən uzaq durmaq lazım olduğu barədə öyrənin.
A VİTAMİNİNİN
ELMİ ƏSASI
Nutricia tərəfindən dəstəklənir
A vitamini yağda həll ola bilir, bu o deməkdir ki, qara ciyər və yağ hüceyrələrində ehtiyat kimi saxlanılır. Hamiləlik dövründə A vitamininin sağlam təminatı körpənizin həyatının ilk bir neçə ayına hazırlıq kimi onun təbii ehtiyatını formalaşdırır.12 A vitamininin aşağı səviyyədə olması doğuşdan sonra körpənizin immun fəaliyyətinə təsir edərək onu infeksiya və xəstəliklərə qarşı daha həssas edə bilər.12
- NHS UK. You and your baby at 18 weeks pregnant. [Online]. Available at: https://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/18-weeks-pregnant/ Page last reviewed: 17 July 2018. Next review due: 17 July 2021.
- Murkoff H, Mazel S. What to Expect When You’re Expecting. 4th ed. London: Simon & Schuster Ltd, 2009. Curtis GB, Schuler J. Your pregnancy week by week. 7th ed. Cambridge: Fisher books, 2011.
- Mother&Baby. 18 weeks pregnant: advice, symptoms and what to expect. [Online] Available at: https://www.motherandbaby.co.uk [Accessed December 2019]
- NHS UK. Start4life. Week 18 – your second trimester. [Online] Available at: https://www.nhs.uk/start4life/pregnancy/week-by-week/2nd-trimester/week-18/ [Accessed December 2019]
- Heffner, Linda (2010). The Reproductive System at a Glance. Wiley-Blackwell. pp. 51. ISBN 978-1-4051-9452-5. Online preview available at: https://archive.org/details/reproductivesyst03edheff/page/51
- NHS UK. Start4life. Week 17 – your second trimester. [Online] Available at: https://www.nhs.uk/start4life/pregnancy/week-by-week/2nd-trimester/week-17/ [Accessed December 2019]
- NHS UK. Start4life. Week 13 – your second trimester. [Online] Available at: https://www.nhs.uk/start4life/pregnancy/week-by-week/2nd-trimester/week-13/ [Accessed December 2019]
- 10 common pregnancy complaints. [ONLINE] Available at: https://www.tommys.org/pregnancy-information/im-pregnant/early-pregnancy/10-common-pregnancy-complaints [Acessed December 2019]
- NHS UK. Can I take paracetamol when I’m pregnant? [Online] Available at: https://www.nhs.uk/common-health-questions/pregnancy/can-i-take-paracetamol-when-i-am-pregnant/ Page last reviewed: 1 June 2018. Next review due: 1 June 2021.
- Checkley W et al. Maternal vitamin A supplementation and lung function in offspring. N Engl J Med 2010;362(19):1784-1794.
- NHS UK. [Online] Vitamin A – Vitamins and minerals. [Online] Available at: https://www.nhs.uk/conditions/vitamins-and-minerals/vitamin-a/ Page last reviewed: 3 March 2017. Next review due: 3 March 2020/
- Azaïs-Braesco V, Pascal G. Vitamin A in pregnancy: requirements and safety limits. Am J Clin Nutr 2000;71(5):1325-1333.
Son baxış: 18 dekabr 2019
Körpənizin gələcək sağlamlığı buradan başlayır
NutriciaClub olaraq inanırıq ki, təcrübələr dayanıqlığın yaranmasına kömək edir; istər hamiləlik, istərsə də doğuşdan sonrakı dövrdə körpənizin qarşılaşdığı hər yeni şey onun gələcək inkişafını formalaşdıra bilər. Elmi səriştəmiz sayəsində sizin və körpənizin gələcəyə qucaq açmasına kömək edə bilərik.
