Oxuma müddəti: 4 dəqiqə
Hamiləliyin 20 həftəsi neçənci aydır?
5-ci ay (2-ci rüb)
20-ci həftədə körpənin inkişafı
Bu həftə qızları oğlanlardan ayırmağa başlayırıq.
20-ci həftədə körpənin inkişafı
Mənim körpəm nə boydadır? Körpəm nəyə bənzəyir?
Hamiləliyin 20-ci həftəsində körpənizin başından büzdüm sümüyünə qədər ölçüsü təxminən 16 sm (banan boyda), çəkisi isə təxminən 300 qramdır.1 Onun ürək döyüntüləri asanlıqla aşkar olunacaq qədər güclüdür.
İndi körpəniz onun zərif dərisini müdafiə etdiyi düşünülən verniks adlı ağ, kreməbənzər təbəqə ilə örtülüb.2 Sonralar verniksin sürüşkənliyi körpənizin doğuş kanalı ilə aşağı enməsinə kömək edəcək.
Əgər sizinki qızdırsa, onun uşaqlı boşluğu inkişaf edəcək və yumurtalığında artıq yeddi milyon primitiv yumurta olacaq.3 O, dünyaya gələndə iki milyon yumurtalığı olacaq.3 Əgər körpəniz oğlandırsa, onda bu həftə onun xayaları qarın boşluğundan aşağı enməyə başlayacaq.3
Körpənizin sinir hüceyrələrinin inkişafı zəifləyir, amma daha mürəkkəb əlaqə formalaşır, belə ki, körpəniz məmnunedici gərilməkdən zövq ala bilər.4
Ultrasəs müayinə (anomaly scan)
Hamiləliyin 18-20-ci həftələrində körpənizin düzgün inkişaf etdiyinə əmin olmaq və şübhəli görünən nəsə varsa, sonrakı addımları müzakirə etmək üçün sizə ultrasəs müayinə (anomaly scan) təyin olunacaq. Narahat olmağa ehtiyac yoxdur.
Hamiləliyin 20-ci həftəsi (ikinci rüb)
Orqanizmimdə nə baş verir?
Sizin cift körpənizi qidalandırmağa və artıqları ondan xaric etməyə davam edir, amma tezliklə körpəniz ciftinizdən daha böyük olacaq. Ciftiniz də böyüməyə davam edərək doğuşa qədər öz ölçüsündən üç dəfə böyük olacaq.3 Əhəmiyyətli rol oynadığı üçün ultrasəs müayinə mütəxəssisi də müayinə zamanı ciftinizi yoxlayacaq.
Siz həmçinin Braxton-Hicks sancıları və yaxud yalançı doğuş ağrılarını hiss edə bilərsiniz.5 Artıq 20-ci həftədə vücudunuz doğuşa hazırlaşmağa başlayır. Bu sancıları öncədən müəyyənləşdirmək olmur və heç də hamı hiss etmir. Onlar çox aktiv olmaq, dolu sidik kisəsi və ya əksinə, susuzluq səbəbindən ola bilər. Bu sancılar tamamilə normaldır (hətta siz bəzilərini heç hiss etmirsiniz), intensivliyinə və müddətinə görə fərqlənə bilər və adətən narahat olmaq üçün səbəb deyil.
Əgər bu sancılar vaxtı ağrı hiss edirsinizsə, hər beş dəqiqədən bir təkrarlanan güclü sancılardırsa və ya vaginal qanama varsa, həkimiz və ya ginekoloqunuzla əlaqə saxlamalısınız.
Parlaq gələcək buradan başlayır
Körpənizin gələcəyinin formalaşmasına kömək etmək üçün onun inkişafı barədə daha çox öyrənin
20-ci həftədə hamiləlik əlamətləri
Günahkar yenə də hormonlarınızdır.
Qarnınız böyüdükcə qarnınızda və ya döşlərinizdə çat izləri görünə bilər.7 Doğuşdan sonra onlar adətən daha az nəzərə çarpır. Pulunuzu “möcüzəli kremlər”ə xərcləməyin, adi nəmləndirici kifayət edər.
Ayaqyoluna tez-tez getmək hamiləlik dövründə geniş yayılan əlamətlərdəndir, belə ki, böyüyən uşaqlıq boşluğu sidik kisəsinə təzyiq göstərir.
Hamiləlik hormonu proqestron həzm prosesini yavaşladır və bu, köpməyə və qaz artıqlığına səbəb ola bilər.8
Qarnınızın yan tərəfində ağrılar uşaqlıq boşluğunun genişlənməsi (onu yuvarlaq bağ ağrıları da adlandırırlar) səbəbindən olur.2
Dəmirə diqqət
Dəmir hamiləlik dövründə sağlam pəhrizin əsas qidalandırıcı maddələrindəndir. Hamilə olub-olmamalarından asılı olmayaraq qadınların gündəlik 14.8 mq dəmir qəbul etmələri tövsiyə olunur9. Qan hüceyrələrinin oksigeni bütün vücudunuz boyu10 və körpənizə daşıması üçün ona ehtiyacı var. Körpəniz isə normal koqnitiv inkişaf üçün dəmirə ehtiyac duyur.11
Dəmir çatışmazlığı anemiyaya səbəb ola bilər, buna görə də dəmirin miqdarı, hemoqlabin səviyyəsi və qırmızı qan hüceyrələri hamiləlik dövründə müntəzəm olaraq yoxlanılacaq.
Hamiləlik dövründə qadınların çoxunun hemoqlabin səviyyəsi aşağı düşür, amma dəmir əlavələri yalnız bu səviyyə çox aşağı olduğu halda təyin edilir.12
Dəmirlə zəngin qidalar
- Yağsız ət (yaxşı bişdiyinə əmin olun) və sardina kimi yağlı balıqlar
- Brokkoli, su tərəsi, ispanaq və kələm də daxil olmaqla tünd yaşıl tərəvəzlər
- Xüsəsən keşyu qoz olmaqla, qabıqlı çərəzlər
- Noxud və mərci kimi paxlalı bitkilər
- Kəpəkli çörək və dəmirlə zənginləşdirilmiş səhər yeməyi yarması da olmaqla tam buğda qidalar
- Ərik, qara gavalı və kişmiş kimi quru meyvələr
- Yumurta
DƏMİRİN
ELMİ ƏSASI
Nutricia tərəfindən dəstəklənir
C vitamini dəmir qəbulunu yaxşılaşdırmağa kömək edir, amma bəzi inqrediyentlər və birləşmələr dəmirin sorulması qabiliyyətinizə mane ola bilər. Məsələn, çay və qəhvənin tərkibindəki fenolların (ətir və dad yaradan kimyəvi birləşmələr) dəmirin solurmasına əngəl yaratdığı bilinir.13
Həmçinin hesab edilir ki, tam buğda qidalar fitatlar səbəbindən mineralların sorulmasına mane olur. Bununla bərabər tam buğda qidalarının bişirilməsi, qaynadılması və isladılması fitin turşusunu qeyri-aktiv edir və bu, dəmirin, mineralların və tam buğda lifləri faydalarının sorulmasına imkan verir.14
20-ci həftədə idman
Orta dərəcədə idman hərəkətləri hər ikiniz sağlam olduğu halda həm sizə, həm də körpənizə yaxşı təsir göstərəcək. Hətta siz əvvəllər idman etməmisinizsə belə, elə indi başlaya bilərsiniz, amma incə və az gərginlikli hərəkətlərlə davam edin.
Hamiləliyiniz irəlilədikcə və ya tibb mütəxəssisləriniz tövsiyə etdiyi halda yavaşlamağınız lazım gələcək. İdman hərəkətləri edərkən nəfəsinizi dərmədən söhbət edə bilmirsinizsə, çox güman ki, həddən artıq çox yüklənirsiniz. Bu barədə tərəddüdünüz varsa, ginekoloqunuzla danışın.
Gəzinti
Bu, hamiləlik üçün mükəmməl idman hərəkətidir və cəld yerimək ürəyə də yaxşı təsir edir. Hər həftə hərəsi 30 dəqiqə olmaqla üç və ya beş dəfə gəzməyi hədəfləməlisiniz.15
Yoqa
Bu, əzələlərin gərilməsi və güclənməsinə, hamiləlik ağrılarının (xüsusilə bel nahiyəsində ağrı) azalmasına və qan təzyiqinin aşağı düşməsinə kömək edir. Xüsusən burulmalar kimi mürəkkəb vəziyyətləri etməyə cəhd göstərməyin və “Bikram isti yoqa”dan uzaq durun.15
Üzmə
Bu, eyni vaxtda həm gücün artırılması, həm də aerobik davamlılığın yaranması üçün əla idmandır.15
Çox səy göstərmədən başlayın və hərəsində 30 dəqiqəyə qədər olmaqla həftədə üç və ya beş dəfə idman edin. İdmana başlamadan öncə həmişə isinmə üçün bir neçə dəqiqə ayırın, sonda isə gərilmə hərəkətləri etmək, asta, dərin nəfəs almaqla bədəninizin soyuması üçün vaxt ayırın.
- Murkoff H, Mazel S. What to Expect When You’re Expecting. 4th ed. London: Simon & Schuster Ltd, 2009.
- NHS UK. Week 20 – your second trimester. [ONLINE] Available at: https://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/20-weeks-pregnant/ [Accessed December 2019]
- 20 weeks pregnant: advice, symptoms and what to expect. [ONLINE] Available at: https://www.motherandbaby.co.uk
- Deans A. Your New Pregnancy Bible, The experts’ guide to pregnancy and early parenthood. 4th ed. London: Carroll & Brown Publishers Limited, 2013.
- Braxton Hicks. [ONLINE] Available at: https://www.tommys.org/pregnancy-information/labour-birth/braxton-hicks Page last reviewed: July 3rd 2019. Next review date: July 3rd 2022.
- NHS UK. Start4life. Week 13 – your second trimester [Online] Available at: https://www.nhs.uk/start4life/pregnancy/week-by-week/2nd-trimester/week-13/ [Accessed December 2019]
- NHS UK. Start4life. Week 17 – your second trimester [Online] Available at: https://www.nhs.uk/start4life/pregnancy/week-by-week/2nd-trimester/week-17/ [Accessed December 2019]
- NHS Start 4 Life. 1st trimester, week 10 [Online]. Available at: https://www.nhs.uk/start4life/pregnancy/week-by-week/1st-trimester/week-ten/ [Acessed December 2019]
- Department of Health. Report on Health and Social Subjects 41. Dietary Reference Values for Food Energy and Nutrients for the United Kingdom. TSO: London, 1991.
- European Union. Commission Regulation (EU) No 432/2012 of 16 May 2012 establishing a list of permitted health claims made on foods, other than those referring to the reduction of disease risk and to children’s development and health OJ L 136 2012;1
- European Union. Commission Regulation (EU) No 957/2010 of 22 October 2010 on the authorisation and refusal of authorisation of certain health claims made on foods and referring to the reduction of disease risk and to children’s development and health. OJ L 279 2010;13-7.
- NHS UK. Vitamins, supplements and nutrition in pregnancy. [Online] Available at: https://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/vitamins-minerals-supplements-pregnant/ [Accessed December 2019]
- Mascitelli L, Goldstein M, Inhibition of iron absorption by polyphenols as an anti-cancer mechanism, QJM: An International Journal of Medicine, Volume 104, Issue 5, May 2011, Pages 459–461, https://doi.org/10.1093/qjmed/hcq239 [Accessed December 2019]
- Brune M, Rossander L, Hallberg L. Department of Medicine II, University of Göteborg, Sweden. Iron absorption and phenolic compounds: importance of different phenolic structures. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2598894
- Healthline. What Exercises Are Safe in the Second Trimester? [Online] Available at: https://www.healthline.com/health/pregnancy/second-trimester-exercise-fitness [Accessed December 2019]
Son baxış: 19 dekabr 2019
Körpənizin gələcək sağlamlığı buradan başlayır
NutriciaClub olaraq inanırıq ki, təcrübələr dayanıqlığın yaranmasına kömək edir; istər hamiləlik, istərsə də doğuşdan sonrakı dövrdə körpənizin qarşılaşdığı hər yeni şey onun gələcək inkişafını formalaşdıra bilər. Elmi səriştəmiz sayəsində sizin və körpənizin gələcəyə qucaq açmasına kömək edə bilərik.
