Hər qidalandırıcının sağlam uşaq pəhrizində əhəmiyyəti

1-3 yaş arasında uşağınız böyümə və inkişafının sürətli və vacib dövrünü yaşayır. Bu müddət ərzində çəkisi təxminən 40% artacaq, boyu 25% böyüyəcək və orqanları da böyüyən bədənini dəstəkləmək üçün inkişafa davam edəcək.

Onun inkişafı inanılmaz sürətlə irəliləyir. Artan fiziki və zehni aktivliyi ona ilk titrəyən addımlardan qaçmağa və tullanmağa, başa düşülməyən körpə sözlərindən qarmaqarışıq cümlələrə keçməsinə imkan yaradır. Üçüncü doğum gününə qədər uşağınızın beyninin 75% inkişafı tamamlanacaq.

Bütün bu inkişafı qidalandırmaq üçün uşaqların müxtəlif çeşidli, qidalandırıcılarla zəngin və sağlam pəhrizə ehtiyacları var. Amma bu ehtiyac böyüklərinkindən fərqlidir. Bütün gələcək böyümə və öyrənmə üçün təməllərin atıldığı bu mərhələdə müəyyən qidalar daha vacibdir.

Uşağınızın pəhrizinə daxil edilməli əsas qidalandırıcı maddələr:

Uşaqlar üçün gündəlik tövsiyə edilən dəmir norması 6.9 mq-dır.

Dəmir orqanizmdə bir çox həyati əhəmiyyətli funksiyaları yerinə yetirən mineraldır. O, oksigeni qırmızı qan hüceyrələrində bütün bədən boyu daşıyan proteindir və hemoqlabinin formalaşmasında vacib rol oynayır. Bundan əlavə uşağınızın beyin inkişafını dəstəkləyərək bütün həyatı boyu öyrənməsi üçün təməl yaradır.

Nəticədə uşaqlar çəki nisbətlərinə görə böyüklərlə müqayisədə 5 dəfə daha çox dəmirə ehtiyac duyurlar.

Dəmir bir sıra qidaların tərkibində olsa da, 3 yaşına qədər uşaqların yarısından çoxu öz qidalanmasında tövsiyə olunan miqdarda dəmir qəbul etmir. Dəmir çatışmazlığı uşağınızın özünü yorğun və süst hiss etməsinə səbəb ola bilər, ciddi ölçüdə dəmir çatışmazlığı anemiyası isə ciddi sağlamlıq və inkişaf problemlərinə yol aça bilər.

Uşağınızın hər gün lazımi qədər dəmir qəbul etməsindən əmin olmağınız vacibdir. Aşağıdakı qidalar faydalı mənbələrdir.

Hem dəmir (ən asan sorulan):

• Toyuğun yarı döş əti – təxminən 60 qramda 0.3 mq
• Toyuğun tünd əti – 60 qramda 0.5 mq
• Çox bişmiş yumurta – 1 bütöv yumurtada 1 mq
• İncə doğranaraq qızardılmış inək və ya qoyun əti – 1 dilimdə (28 q) 0.8 mq
• Sardina – 50 qramlıq porsiyada 1.4 mq

Gündəlik tövsiyə edilən kalsium miqdarı 350 mq-dır.

Sümüklərin normal inkişafı üçün kalsium vacibdir. Eyni zamanda qanın laxtalanması, sinir və əzələ funksiyaları və uşağınız böyüdükcə dişlərinin sağlam qalmasına kömək edir.

Uşaqların boy nisbətlərinə görə böyüklərlə müqayisədə 3 dəfə daha çox kalsiuma ehtiyacı var və D vitamininin lazımi miqdarda qəbulu onun sorulmasına kömək edir.

Süd mükəmməl kalsium mənbəyidir. Bununla belə, uşağınız gündə 600 ml-dən çox süd içməməlidir, çünki bu onu doydura, digər qidaları və qidalandırıcı maddələri almasına təsir göstərə bilər.

Uşağınızın pəhrizinə daxil edə biləcəyiniz faydalı kalsium mənbələri:

• Süd – 100 ml-də 118 mq
• Qatıq – 1 kasada (125 q) 152 mq
• Qaymaq pendir – 1 kasada (55 q) 86 mq
• Çedar pendiri – 1 kiçik dilimdə (20 q) 150 mq
• Tofu – 1 dilimdə (20 q) 296 mq

Gündəlik tövsiyə edilən sink miqdarı 4 mq-dır.

Sink orqanizmin bütün toxumalarında mövcud olan mineraldır. Böyümə, sümük metobolizmi, yaraların sağalması və fermentativ funksiyada iştirak edir. O, həmçinin uşağınızın dad və iybilmə duyğusuna da təsir edir.

Uşaqların boy nisbətlərinə görə böyüklərlə müqayisədə 3 dəfə daha çox sinkə ehtiyacları var və onun sağlam şəkildə qəbulu bütün uşaqlıq çağlarında optimal böyüməyə töhfə verir.

Uşağınızın pəhrizi üçün sinklə zəngin qidalar:

• Ət
• Süd
• Pendir kimi süd məhsulları
• Çörək
• Taxıllar

Gündəlik tövsiyə edilən A vitamini miqdarı 400 mikroqramdır (0.4 mg).

A vitamini görmədə, dəri və hüceyrə sağlamlığında rol oynayan bir çox funksiyalara malikdir. Bu vitaminin düzgün şəkildə qəbulu sağlam immunitet reaksiyası formalaşdırmaqla uşağınızın gələcək sağlamlığını dəstəkləyir.

Bunların tərkibində A vitamini mövcuddur:

• Pendir
• Yumurta
• Zənginləşdirilmi az yağlı yaxmalar
• Qatıq

Digər A vitamini mənbəyi tünd yaşıl və narıncı meyvə və tərəvəzlərin tərkibində mövcud olan və orqanizmin istifadə edilə biləcək şəklə çevirdiyi beta-karotendir. Uşağınızın pəhrizinə kök, şirin kartof, şalğam, manqo, ispanaq, tünd yaşıl kələm və yem kələmi kimi bol miqdarda faydalı mənbələri daxil edin.

Gündəlik tövsiyə edilən C vitamini miqdarı 30 mq-dır.

C vitamini uşağın inkişaf edən immun sisteminin fəaliyyətində əhəmiyyətli rola malikdir, təbii antioksidant və antiqistamindir. Uşağınızın qidalanmasını bol miqdarda C vitamini ilə təmin etməklə onu həyatı boyu dəstəkləyəcək təbii müqavimətinin güclənməsinə kömək edə bilərsiniz.

Uşaqların boy nisbətlərinə görə böyüklərlə müqayisədə 4,5 dəfə daha çox C vitamininə ehtiyacları var.

Uşağınızın pəhrizinə C vitamini ilə zəngin, xüsusən aşağıdakı meyvə və tərəvəzləri daxil edin:

• İspanaq
• Pomidor
• Çiyələk və giləmeyvələr
• Portağal
• Brokkoli

D vitamini¹

Gündəlik tövsiyə edilən D vitamini miqdarı 7 mikroqramdır.

Sümüklərin normal inkişafındakı rolu ilə tanınan D vitamini bir neçə başqa funksiyalara da malikdir. O, uşağınız böyüdükcə onu qoruyacaq sağlam immun sisteminin formalaşmasında rol oynayır, sağlam immunitet funksiyasına və infeksiyalara qarşı müdafiəyə kömək edir.

Ən əsas D vitamini mənbəyi ultrabənövşəyi günəş şüalarıdır. Uşağınızın dərisini qorumaq üçün gün kremlərindən istifadə etmək vacibdir, amma bu, kifayət qədər təbii D vitamini qəbuluna əngəl yaradır.

Uşaqlarda orta hesabla D vitamini tələbatı qidalandırıcı maddələrin tövsiyə edilən normasının cəmi 27%-ni təşkil edir.

Bəzi qidaların tərkibində D vitamini mövcuddur, amma uşaqların tövsiyə olunan miqdarı yalnız qidalanma yolu ilə əldə etmələri çətindir. Buna görə də tibb mütəxəssisləri uşaqların gündəlik olaraq D vitamini əlavəsi qəbul etmələrini məsləhət görürlər. Vitamin damcıları və zənginləşdirilmiş böyümə südü uşağınızın ehtiyac duyduğu lazımi miqdarı almasını təmin edəcək.